Elektrik sisteminde yaşanan sorunlar elektrik kullanımını devre dışı bırakabilir ve bu da günlük yaşamı olumsuz etkiler. En sık yaşanan sorunların başında ise şalter atması geliyor. Şalter, yaşam alanlarında elektrik sisteminin güvenliğini sağlamak adına kullanılan bir bileşendir ve son derece önemlidir. Çeşitli nedenlere bağlı olarak şalter atabilir ve bu da elektrik kesintisine yol açar. Ender durumlarda ise şalter atmasından kaynaklı olarak daha büyük sorunlar da yaşanabilir.
Öncelikle şalter atmasının bir sorunun işareti olduğunu belirtmeliyiz. Sorunun tespit edilmesi ve ortadan kaldırılması mühimdir çünkü elektrik enerjisinin güvenli şekilde kullanılmaya devam edilebilmesi için mutlaka sorunun çözülmesi gereklidir. Şalter atmasının nedenlerini, çözüm yolları ile birlikte sizlere aktaracağız.
Sorunsuz bir elektrik sisteminde şalter atması problemi yaşanmaz. Dolayısıyla şalter atıyorsa bir problem var demektir. Çoğu zaman şalteri kaldırarak elektriği kullanamaya devam ediyor olabilirsiniz ancak sorun mevcudiyetini koruduğundan bu yöntemin güvenli bir tercih olmadığını eklemek gerekir.
Şalter Atmasının Temel Nedenleri
Şalter atması nedenleri arasında en yaygın olanların başında aşırı yüklenme gelir. Elektrik hattına bağlı olan cihazların mevcut kapasitenin üzerinde elektrik tüketmesi, aşırı yüklenmeye neden olur. Aşırı yüklenme durumunda ise çoğu zaman elektrik sistemi kendini kapatır ve bunu da şalter atması şeklinde yapabilir.
Bir diğer neden ise kısa devredir ve elektrik akımının olması gerekenden daha farklı bir yoldan geçmesi durumunda kısa devre tablosu ortaya çıkar. Bu bir arızadır ve arızadan kaynaklı olarak da şalter atabilir. Kısa devreye neden olan problemin tespit edilmesi ve düzeltilmesi güvenlik bakımından önemlidir.
Şalter atması nedenlerinden biri de topraklama sorunlarıdır. Kısacası elektrik kaçağının meydana gelmesi ve buna bağlı olarak da şalterin devreyi kesmesi durumudur. Böyle bir sorunla karşılaşıldığında da elektrik kaçağının kaynağı belirlenerek giderilmelidir.
Şalterin İşlevi ve Elektrik Sistemindeki Rolü
Şalterin elektrik sistemindeki temel işlevi elektriğin güvenli biçimde kullanılmasını sağlamaktır. Kısacası şalter, elektrik sistemlerinde bir güvenlik bileşenidir. İşlevleri arasında en önemli olanı ise elektrik akımının kontrolünü sağlamaktır. Gerektiğinde devreyi kapatır ve bu sayede hem elektrik sistemini hem de bağlı cihazları korur. Aşırı yüklenmeleri önlemek de şalterin işlevlerinden biridir. Çünkü fazla akımdan kaynaklı olarak cihaz arızaları ve hatta yangın riski doğabilir. Bunu önlemek için de aşırı yüklenmede elektriği keser ve devreyi kapatır. Aynı zamanda kısa devre durumunda da otomatik olarak devreyi kapatma görevini üstlenen yine şalter olur. Özetlemek gerekirse doğrudan elektrik sistemini koruyan şalter, dolaylı olarak da insan sağlığını koruyan bir bileşendir.
Şalterin atmasına yol açan temel nedenleri anlamanız, sorunun daha kolay tespit edilmesini de sağlar. Öncelikle aşırı yüklenmenin ya da bir başka deyişle aşırı akımın nedenlerini ele alalım:
Yüksek elektrik kullanımı sergileyen cihazların aynı prize bağlanması.
Elektrik tesisatının çok eski ya da yetersiz olması nedeniyle cihazların elektrik talebini karşılayamaması.
Bu noktada merak edilen ise aşırı akımın ne gibi belirtiler gösterdiğidir ve bu belirtileri de hemen sıralıyoruz:
Şalterin sık sık atması
Elektrik prizlerinde ısınma olması
Elektrik prizlerinde yanık kokusu olması
Elektrikle çalışan cihazlarda performans düşmesi olması
Peki, aşırı yüklenme olduğunda ne yapılmalı? Çözüm yolları şöyledir:
Elektrikli cihaz kullanımını dengeleyin ve bir prize birden fazla sayıda cihaz bağlamayın.
Yüksek elektrik kullanımı olan cihazların tamamı için ayrı ayrı prizler kullanın.
Eğer bu yöntemlere karşın sorun devam ediyorsa mutlaka bir uzmanın elektrik tesisatını incelemesini sağlayın. Çünkü aşırı akımın sıraladığımız bu nedenler dışında spesifik bir nedenle de meydana gelmesi söz konusu olabilir.
Kısa Devre: Belirtileri ve Önlemleri
Kısa devrenin temel nedeni elektrik akımının olmaması gereken yoldan geçmesidir şeklinde özetlenebilir. Kısa devre sonuçları önemlidir ve bu nedenle mutlaka ciddiye alınmalıdır. Elektrik sisteminde kısa devre belirtileri şöyledir:
Şalterin sık sık atması.
Elektrik sistemi panosunda ya da prizlerde kıvılcım oluşması.
Elektrik sisteminden yanık kokusunun gelmesi.
Elektrik panosunda ısınma olması.
Bu belirtiler meydana geldiğinde yapılması gereken bir uzana danışmak ve sistemin kontrol edilmesini sağlamaktır. Elektrik sisteminde kısa devre oluşmaması için alınabilecek önlemleri ise şu şekilde sıralayalım:
Hasarlı ve eski kablolar mutlaka yenilenmelidir.
Elektrik prizlerine aşırı yüklenme olması önlenmelidir.
Şalterlerin düzenli olarak bakımdan geçmesi sağlanmalıdır.
Şalter atmasını önlemek için atılması gereken adımları bilmeniz, elektrik enerjisinin güvenli şekilde kullanılabilmesi bakımından önem taşır. Neler yapılabileceğine hemen göz atın.
Elektrik Sisteminin Bakımı
Elektrik sisteminin bakımı maalesef çoğu zaman ihmal ediliyor. Oysa üzerinde titizlikle durulması gereken tedbirlerden biridir. Elektrik tesisatının her yıl düzenli olarak bir uzman tarafından incelenmesini sağlamalısınız. Bu sayede olası sorunlara neden olabilecek faktörler belirlenir ve sorun henüz ortaya çıkmadan önlenir. Aynı zamanda eskimiş olan kabloların ve prizlerin yenilenmesi de önemli unsurlardan biridir. Son olarak şalterin düzgün şekilde çalışıp çalışmadığının da kontrolü yılda bir yapılmalıdır.
Evde Güvenli Elektrik Kullanımı İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
Evde elektrik enerjisini ve elektrik sistemlerini güvenli şekilde kullanmak için dikkat etmeniz gerekenler şöyledir:
Tüm elektrikli cihazları kullanım kılavuzunda belirtildiği şekilde kullanın.
Sadece kaliteli olan çoklu prizleri tercih edin.
Prizlerde gevşek bağlantılar varsa onarımını yapın.
Yüksek enerji gereksinimi olan cihazları tek prize bağlamayın.
Kullanılmayan cihazların fişlerini prizden çekin.
Peki, şalter attığında sırasıyla ne yapılmalı ve hangi adımlar izlenmeli? İşte yanıtlar…
Sorun Tespit ve İlk Müdahale
İlk olarak şalterin neden attığının belirlenmesi gerekir. Bunun için hangi cihazların çalıştığını belirleyin ve bu cihazların hangisi çalışırken şalterin attığını tespit edin. Probleme neden olan cihazın fişini çekin. Şalteri yeniden kaldırın ve yine atıyorsa bir uzmandan yardım alın.
Elektrikçi Çağırmadan Önce Kontrol Edilmesi Gerekenler
Sorunun belirlenmesi ve giderilmesi için bir uzman çağırmadan önce cihazların fişlerini çekmelisiniz. Şalteri yeniden kaldırarak şalter atmasına bir cihazın neden olup olmadığını belirleyebilirsiniz. Eğer bir cihaz neden oluyorsa sorun elektrik sisteminde değil cihazda olabilir. Bununla birlikte elektrik panosunda çıkmış, eskimiş kablolar ya da bileşenler varsa siz müdahale etmeyin. Bilgi sahibi bir uzmanın müdahale etmesi gerektiğini belirtelim.
Günümüzde pek çok cihaz arızasının ve yangının temel nedeni elektriğin güvenli kullanımına önem verilmemesidir. Oysa bazı tedbirler alarak olası sorunların henüz ortaya çıkmadan engellenmesi mümkün olur.
Evde Elektrik Güvenliğini Artırmanın Yolları
Elektriğin güvenli kullanımı için yapılabilecekler arasında öne çıkanlar şöyledir:
Mutlaka topraklama sistemi olan prizler kullanın.
Çocukların elektrik sistemine erişmesini önleyin.
Elektrik panosunu düzenli olarak kontrol ettirin.
Sadece kaliteli kablolar, prizler kullanın.
Akıllı şalter sistemleri ile kaçak akımları belirleyin.
Elektrikli cihazları aşırı ısınmadan koruyacak olan sigorta çeşitlerini kullanın.
Bu yöntemler güvenlik açısından mutlaka uygulamanız gereken unsurlardır.
Modern Şalter Sistemlerinin Avantajları
Gelişen teknoloji ile artık yeni nesil şalter sistemleri de geliştirildi ve bu ürünler yüz güldüren özellikleriyle ön plana çıkıyor. Modern şalter sistemlerinin avantajları şöyledir:
Oldukça hassas bir koruma sunarlar ve kaçak akım ya da kısa devre problemlerini hızla algılayabilirler.
Elektrik kullanımının minimum seviyede olmasını sağlarlar.
Akıllı ev sistemlerine entegre edilebilirler ve bu sayede uzaktan kontrol edilebilirler.
Daha sağlam malzemeler ile üretildikleri için daha uzun bir kullanım ömrü sunabilirler.